Voeding
Deze week Ayurvedische voedingsadviezen per dosha. Hieronder volgen Ayurvedische voedingsadviezen voor Vata, Pitta en Kapha. Dit blijven echter algemene adviezen, indien u bij mij onder behandeling bent gaan de individuele adviezen altijd voor.
Algemene Ayurvedische voedingsrichtlijnen
- Als je niets eet waar reclame voor wordt gemaakt kun je het meeste van het onderstaande overslaan!!
- Eet alleen als je trek hebt; ook dient de vorige maaltijd volledig verteerd te zijn
- Eet niet bij sterke emoties zoals boosheid, zorgen etc. Dit benadeeld het spijsverteringsvuur (agni) zodat het voedsel niet goed wordt verteerd.
- Eet niet te veel dingen door elkaar en vermijd verkeerde voedsel combinaties.Vooral melk/room combineren niet goed met zout voedsel. Denk hierbij ook aan zeevis. Melk combineert ook slecht met knoflook of radijs. Fruit en groente bij elkaar gist gemakkelijk
- Overeet jezelf niet. Het beste is het dat de maag voor 3/4 gevuld wordt. Eet rustig en kauw goed, verzadiging treedt dan sneller op.
- Eet in alle rust aan tafel en in prettig gezelschap. Zonder radio, TV, telefoons en tablets dus.
- Eet zoveel mogelijk vers bereid voedsel dat met aandacht moet worden klaargemaakt. Probeer kant en klaar voedsel, kliekjes, voedsel uit blik, pot of diepvries tot een minimum te beperken. Dit bevat weinig voeding en levenskracht.
- Kook bij voorkeur op gas. Inductiekookplaten, magnetrons etc. maken het voedsel energetisch dood.
- Let op additieven en lees verpakkingen. Let met name op (gedeeltelijk) gehard vet, het beruchte kunstmatig geharde fabrieksvet waarbij de zeer schadelijke zogenaamde transvetten ontstaan
- De meest schadelijke E-nummers zijn: E621 t/m E635. Ook kunstmatige zoetstoffen zijn sterk af te raden. E951 t/m 954 en E420
- Indien u vlees wilt eten is kip of kalkoen de beste keuze, bij voorkeur biologisch vlees. Vlees is nogal zwaar verteerbaar en zorgt voor het ontstaan van toxinen.
- Kies bij voorkeur voor biologisch geteelde groenten en kies de groenten van het seizoen. (gezond en goedkoop) Kies voor kwaliteit en niet voor kwantiteit. Voor biologische groenten, fruit en vlees kunt u meestal in uw eigen buurt terecht. Supermarkten bieden tegenwoordig een redelijk bio-assortiment. Of kijk eens op Odin voor een wekelijkse bio-groetentas, voorzien van goede recepten.
- Wees zuinig met gefrituurd of geraffineerd voedsel. Vetten dienen niet kunstmatig te zijn gehard (margarines, koekjes etc.) Dit is vaak op verpakkingen terug te vinden als gedeeltelijk gehard vet.
- Laat zgn. ‘gezonde’ fabrieksprodukten (Light producten; 0% vet yoghurt, dieetmargarines etc.) links liggen.
- Drink gedurende de dag regelmatig iets warms, (kruiden)thee bijvoorbeeld. Bedenk dat koffie en alcohol sterk uitdrogend werken.
- Drink bij het eten sloksgewijs water(op kamertemperatuur), kruidenthee, of een glas rode wijn. Het nagerecht niet direct na de maaltijd nemen en op kamertemperatuur.
- Eet zeer gevarieerd en gebruik liefst meerdere groenten in een gerecht. Daarnaast is een rijk scala aan noten, zaden, granen en fruit van belang.
Zorg voor regelmaat en ritme in uw leven!
Vata
Algemene richtlijn
– Droge en koude omstandigheden dienen te worden vermeden evenals droog en koudvoedsel. Hieronder valt dus alles uit de vriezer en de koelkast. Alles warm of opkamertemperatuur eten en drinken. Droog:o.a. sauna, vriesweer, crackers, biscuits.
– Niet te veel soorten voedsel combineren. Zout en kruiden zijn prima. Eten in eenrustige omgeving en met aandacht verdient de voorkeur.
– Vermijdt een hectische levenswijze en beperk de media.
– Slapen (niet overdag), relaxen en mediteren is goed.
– Veel drinken! (niet uit de koelkast) Vooral zure vruchtensappen. Geenkoolzuurhoudende dranken.
– De smaken zoet, zuur, zout zijn goed. (vooral zoet) Bitter, wrang en scherp dienen te worden beperkt.
– Masseer dagelijks voorhoofd en voeten met wat koudgeperste warme sesamolie
Voedingsadvies Vata
Fruit: Het meeste is aan te raden, echter liefst wel seizoensfruit en niet met ander voedsel gemengd. Sappig fruit is vooral goed. Meloen en appel beperken.
Groenten: Liefst gekookt, zeer matig rauw. Het is het beste groenten met olie en kruiden te bereiden en te combineren met volkoren granen. Sesamolie, ghee, kaas, zure room, yoghurt en zout zijn zeer goed in combinatie met groenten. Salades zeer matig en met een geringe hoeveelheid oliedressing. Voorzichtig met Koolsoorten, mais, peulvruchten en paddenstoelen. Rauwe en gebakken ui niet eten, maar andere bereidingen zijn prima.
Aanbevolen: aardappel, biet, wortel.
Granen: Volkoren granen zijn het beste, liever niet gedroogd, zoals bij crackers het geval is. Bakkersgist is nogal vata verhogend dus zuurdesembrood zou het allerbeste zijn. Gedroogde graan producten zoals muesli en maischips zijn af te raden. Met name oppassen met mais! Aanbevolen: haver, bruine rijst, quinoa, boekweit.
Peulvruchten: In het algemeen mogen deze slechts met mate worden gebruikt; bij voorkeur in combinatie met rijst en specerijen (zie onder)
Noten en zaden: Noten zijn aanbevolen, vooral amandelen, walnoten en pijnboompitten. Noten altijd even licht roosteren in wat olie. Pijnboompitten kunnen rauw worden gegeten.
Zuivel: Alle zuivel is goed; vooral boter en ghee. IJs is echter ronduit slecht voor vata. Zuivel kan het beste warm of met kruiden worden gebruikt. Melk alleen puur gebruiken, vol of halfvol, dus niet vermengen met ander voedsel.
Dierlijk voedsel: Vlees of vis mag desgewenst. Het is echter tamasisch en vertroebelt de geest. Mensen die zich spiritueel willen ontwikkelen kunnen het daarom beter niet eten, Ook werkt het de vorming van toxinen in de hand. Vis, schaaldieren en eieren komen het meest in aanmerking. Varken, rund en lamsvlees met mate en liefst biologisch.
Olie en vet: De meeste oliën zijn erg goed indien met mate gebruikt. Vooral sesamolie en ghee zijn aanbevolen; amandel en olijfolie komen op de 2e plaats. Saffloerolie, mais en sojaolie niet gebruiken. Margarine is aft e raden; gebruik liever echte (biologische) boter.
Zoetmiddelen: Over het algemeen zijn ze goed, maar alleen natuurlijke suikers komen in aanmerking; geraffineerde suiker put de levenskrachten uit. Suiker ligt gevoelig in voedselcombinaties! Uiteraard zijn moderne suikervervangers als aspartaam af te raden. Wel aanbevolen zijn: ruwe rietsuiker, honing, (mag niet worden verhit!) of Stevia.
Specerijen: Alle specerijen zijn aanbevolen; vooral knoflook (niet rauw), kardemom, venkel en nootmuskaat. Echt hete kruiden als peper en mosterd kunnen teveel stimuleren, dus met mate gebruiken. Het gebruik van steenzout is uitstekend.
Dranken: Veel drinken is raadzaam. Voedende dranken als kruidenthee, zuivel of zure vruchtensappen hebben de voorkeur boven water. Alcohol mag met mate bij het eten, vooral rode wijn. Sterke dranken liever laten staan.
Vitaminen en mineralen: Vooral olieachtige vitaminen: A, C, D, E, F. Mineralen: zink, kalk(+ mg) samen met specerijen i.v.b.m de verteerbaarheid. Geen synthetisch bereide supplementen gebruiken.
Pitta
Algemene richtlijn
Het voedsel moet bij voorkeur koel, rauw en niet te sterk gekruid zijn. Voorzichtig met gefrituurd of lang gekookt voedsel. Ook is het van belang op je gemak te eten en dat in een rustige omgeving te doen. Eet niet bij hevige emotie en ook niet s’avonds laat. De smaken bitter, wrang en zoet zijn het beste. Met zoute zure en scherpe smaken is voorzichtigheid geboden. Vermijdt te veel zon en warmte.
Voedingsadvies Pitta
Fruit: Het meeste fruit is goed, vooral appels, peren, meloen, pruimen, druiven, dadels, vijgen. Wees voorzichtig met zuur fruit, zoals met name grapefruits.
Groenten: Alle groenten zijn geschikt, vooral bloemkool, selderij, broccoli, koolsoorten, paddestoelen, asperges, komkommers. Voorzichtigheid is geboden met rauwe ui, chilipepers, tomaten en paprika’s. Het is goed om regelmatig rauwe groenten te eten.
Granen: Alle granen zijn prima zolang het om volkoren producten gaat. Rijst goed kruiden met kurkuma, kokossnippers, gember.
Peulvruchten: Peulvruchten zijn aanbevolen, vooral Mung, Aduki, sojabonen(tofu), limabonen. Het is gezond wat komijn of karwijzaad mee te koken. Pinda’s en linzen zijn minder geschikt voor pitta.
Noten en zaden: Noten worden voor pitta mensen niet echt aanbevolen, vooral niet als ze geroosterd en/of gezouten zijn Een uitzondering geld voor kokosnoot, zonnebloem en pompoenpitten.
Olie en vet: Wees matig met het gebruik van olie. Olijf, Zonnebloem, soja of maisolie zijn het beste, maar nog beter zijn ghee of roomboter. Vooral mosterdolie en margarine zijn af te raden.
Zuivel: Vooral melk, room en ghee (zie bij recepten) zijn erg goed. Wees voorzichtig met zure melkproducten en pittige/zoute kaassoorten.
Dierlijk voedsel: Als u vlees wilt eten hebben witte vleessoorten de voorkeur. Rode soorten als biefstuk of lamsvlees versterken pitta te veel. Wees zuinig met zeevis, zoetwatervis is beter. Een vegetarische eetwijze verdient voor pitta mensen altijd de voorkeur.
Zoetmiddelen: Zoet is in het algemeen goed. Rietsuiker, vruchtsuiker en honing (niet ouder dan 6 maanden) zijn prima. Geen witte suiker gebruiken.
Specerijen: Wees zuinig met zout en voorzichtig met pepersoorten, knoflook, mosterd en mierikswortel. Venkel, korianderzaad, geelwortel (curcuma), komijn, kaneel en peterselie zijn aanbevolen.
Dranken: Veel drinken, vooral bronwater en thee. Weinig koffie, alcohol en (rode!) wijn! Drink liever vruchtensappen, vooral ananassap. Zure sappen zijn minder geschikt.
Kapha
Algemene richtlijn
Een warm ,licht en droog dieet is het beste voor kapha mensen. Eet matig en nooit uit gewoonte. De beste tijd om te eten ligt tussen 10:00 en 18: 00 uur. Gebruik de hoofdmaaltijd het liefst tussen de middag. Het overslaan van het ontbijt is prima, evenals een dag in de week vasten. De smaken scherp, bitter en wrang moeten ruim vertegenwoordigd zijn in de voeding; het gebruik van kruiden en specerijen is daarom sterk aanbevolen. Zoet, zout en zuur zijn minder geschikt en dan met name de smaak zoet. Slaap nooit na het eten of overdag!
Voedingsadvies Kapha
Fruit: Matig fruit eten en zeker geen zoet fruit. Gedroogd fruit kan wel, en vers zijn appels en peren de beste keuze. Bananen en dadels zijn af te raden.
Groenten: Groenten zijn in het algemeen erg goed, vooral broccoli, koolsoorten, selderij, wortelen, paddenstoelen, spinazie, bloemkool, pepers, aubergines. Af te raden zijn; Zoete aardappelen, komkommer, tomaten en verse mais. Kook de groenten kort. Bij warm weer mogen ze ook rauw worden gegeten.
Granen: Bij graan produkten moet u altijd voor volkoren kiezen. Wees matig met brood; dit mag eigenlijk liever niet al te vers zijn. Vermijdt het slappe brood van bakkers en
supermarkten. Biologisch zuurdesembrood is een veel betere keuze. Afraders zijn tarwe, alle rijstsoorten en couscous. Betere granen zijn quinoa, mais, gerst, gierst en boekweit.
Peulvruchten: Alle soorten zijn aanbevolen. (Ook als vervangende eiwitbron) Vooral Soja, limabonen, nierbonen, spliterwten.
Noten en zaden: Wees zeer matig met alle soorten noten. Pompoen en zonnebloempitten zijn prima.
Olie en vet: Matig gebruiken. Dierlijke vetten liever helemaal niet. Lichte plantaardige oliën als mosterd of zonnebloemolie zijn het beste. Ook saffloer, mais en sojaolie komen in aanmerking. Boter, margarine, sesam en olijfolie liever niet.
Zuivel: Zuivelproducten (van koemelk) moeten zeer matig worden gebruikt, met name ijs, kaas, room, boter, melk en yoghurt. Karnemelk is altijd prima. Ook kunnen geitenmelkproducten worden gebruikt. Sojamelkproducten vormen eveneens een uitstekend alternatief.
Dierlijk voedsel: Een vegetarisch dieet is het allerbeste; dierlijke vetten zijn in elk geval niet aan te bevelen. Kip en kalkoen kunnen desgewenst met mate worden gegeten.
Zoetmiddelen: Zoet is de minst gunstige smaak voor kapha mensen. Met name suiker is af te raden. Het enige goede alternatief is honing. Die mag nooit verhit worden.
Specerijen: Kruiden en specerijen moeten ruim worden toegepast. Vooral peper, mosterd, mierikswortel, knoflook, gember, kruidnagel, kaneel, koriander en nootmuskaat. Wees zeer matig met zout.
Dranken: Matig drinken. Vermijdt echter koude dranken en ijs. (Kruiden)thee is uitmuntend (gember, kaneel, munt). Koffie met mate. Liever geen suiker en/of melk gebruiken in dranken.
