Ayurveda is een eeuwenoude allesomvattende wetenschap afkomstig uit het antieke India van duizenden jaren geleden. De zeer geavanceerde kennis waarover men in die tijd beschikte is in onze ogen vandaag de dag nauwelijks te geloven. Om de Ayurvedische inzichten enigszins te kunnen begrijpen is een andere kijk op de werkelijkheid van belang. (zie ook de blog over holistische visie). Het woord Ayurveda betekent ‘De kennis van het leven”.
De Ayurveda beschrijft de kennis van de natuurlijke harmonie van de mens in diens leefmilieu en omstandigheden en biedt een scala aan verfijnde therapieën waaraan een 5000 jarige ervaringsgeschiedenis ten grondslag ligt. Het eerste doel is preventie, daarna heling. Elk dorp had in oude tijden z’n dorpsheler, die verantwoordelijk was voor de gezondheid van de gemeenschap. Het is veelzeggend dat deze alleen betaald kreeg als de mensen in het dorp niet ziek werden! Volgens de Ayurveda berust ‘het zijn’ op de eenheid van lichaam, geest en ziel. Dit holistische gedachtengoed is eigenlijk in alle oude culturen min of meer terug te vinden en het is pas sinds zo’n 400 jaar dat deze inzichten in het Westen geleidelijk aan zijn vergeten en vervangen door de heersende materialistische visie, die alles als op zichzelf staand ziet. Allerlei onbalans in leefgemeenschappen, maatschappijen, leefmilieu, natuur en de individuele mens zijn daarvan het gevolg.
In de moderne kwantumfysica worden de inzichten van oude culturen tegenwoordig echter herontdekt! Voor een goed begrip is het belangrijk te begrijpen dat de Ayurveda uit een tijd stamt, waarin de wetenschappen nog niet waren gescheiden; men bestudeerde als student alles. Tegenwoordig bestudeert men maar een klein stukje van het geheel en vinden er sterke specialisaties plaats, waarmee men de heelheid van het zijn uit het oog verliest; een diepere onderlinge samenhang van processen wordt daarom vaak niet meer begrepen. Ook is het belangrijk te beseffen dat de Ayurveda uit een tijd stamt waarin de scheikunde, die voor de gemiddelde Westerling de basis voor ‘de realiteit’ vormt, nog niet bestond!
De Ayurveda leert ons opnieuw te synchroniseren met de kosmos; je zou kunnen zeggen Ayurveda leert ons weer ‘normaal te worden’. Hiermee wordt bedoeld dat we geen natuurwetten overtreden, maar ons er juist naar voegen, waardoor we een stabiele basis in onszelf vormen en ziekten kunnen voorkomen. Vanuit de Ayurvedische visie worden, zoals u inmiddels begrepen zult hebben, geen organen of symptomen behandeld, maar de gehele mens, dat wil zeggen het lichaam, de ziel en de geest, in relatie met de leefomgeving. Er worden causale verbanden gelegd tussen ogenschijnlijk los van elkaar staande verschijnselen.
Enkele basis inzichten volgens Ayurveda
Het universum is volgens de Ayurveda opgebouwd uit 5 elementen, namelijk lucht, ether, vuur, water en aarde. Het menselijk lichaam weerspiegelt, als onderdeel van de kosmos, deze elementaire principes. De vijf elementen bezitten bepaalde kwaliteiten die verantwoordelijk zijn voor drie werkzame bioprincipes; De elementen lucht en ether vormen samen het vataprincipe, ofwel het principe van beweging. Toegepast op ons lichaam kun je hierbij o.a. denken aan de, bloedsomloop, beweging van de darmen, ademhaling, spierbewegingen, gedachten etc.
De elementen vuur en water vormen het pittaprincipe, het principe van transformatie of omzetting; denk hierbij aan de spijsvertering; stofwisseling; omzetting van licht in beelden. Aarde en water vormen samen het kaphaprincipe. Dit is het principe voor structuur, massa en inertie. Op het lichaam toegepast is dit bijvoorbeeld verantwoordelijk voor opbouw van de weefsels, de slaap of de smering van de gewrichten. In elke mens staan vata-pitta en kapha, ofwel de zogenaamde ’tri-dosha’ vanaf de geboorte in een bepaalde verhouding die onze individuele balans vormt. Deze zgn. geboorteconstitutie is daarom per individu verschillend en enigszins vergelijkbaar met de genetische blauwdruk. (Zie hiervoor ook de Vata, Pitta en Kapha karakteristieken). Als nu bijvoorbeeld het element vuur bij iemand sterk overheerst dan zeggen we dat die persoon een pitta- constitutie heeft. Een pitta-persoon heeft doorgaans een sterke spijsvertering, houdt er niet van in de zon te zitten, en is gevoelig voor ontstekingen.
Er kunnen ook meerdere elementen tegelijk overheersen waardoor combinatietypen ontstaan. Er worden in hoofdzaak tien verschillende combinaties onderscheiden. Dit wil echter niet zeggen dat er maar tien soorten mensen bestaan, dat zou net zoiets zijn als beweren dat met een vier cijferige pincode maar 16 combinaties mogelijk zijn!
Door omstandigheden kunnen de dosha’s, net als in de natuurlijke wereld buiten ons lichaam, uit balans raken. Vergelijk dit maar eens met een orkaan (element lucht), een bosbrand (element vuur) of een vloedgolf (element water). De gevolgen kunnen verwoestend zijn, maar ook vernieuwend; de natuur herstelt de gevolgen daarvan altijd, steeds weer opnieuw! Ook in de mens raken de elementen uit balans, door o.a. verkeerde eet of leefgewoonten. Als bijvoorbeeld pitta uit balans raakt kan de overmaat aan vuur typische pitta aandoeningen als oog, huid of spijsverteringsklachten teweegbrengen. In de mens zal, net als in de natuur buiten ons lichaam, het zelf herstellend vermogen trachten de onbalans te herstellen.
Als de omstandigheden echter niet veranderen, bijvoorbeeld omdat de hittegolf aan blijft houden en het bos dus kurkdroog wordt, is het brandgevaar groot en is ook is de basis voor (pitta) aandoeningen gelegd. Uiteindelijk zal het bos ernstig aangetast worden. In de mens zal het welbevinden afnemen en ziekte kan zich openbaren. In het bovengenoemde pitta voorbeeld, biedt het element water uitkomst; het dooft het vuur en laat nieuwe zaadjes ontkiemen.
Ik biedt u inzicht in uw eigen, individuele aanleg. Met deze kennis weet u welke omstandigheden of voeding specifiek voor u geschikt zijn of juist niet. Hiermee kunnen allerlei aandoeningen worden voorkomen en kunnen we tot op hoge leeftijd vitaal en gezond blijven. Indien een (chronische) aandoening zich al heeft geopenbaard, biedt Ayurveda vele beproefde therapieën waarmee vaak verergering kan worden voorkomen. Iemand die eet en leeft in overeenstemming met z’n geboorteconstitutie, houdt zichzelf dus geestelijk en lichamelijk in evenwicht en heeft de minste kans ziek te worden.
Het ontstaan van ziekte
Mensen vragen zich wel eens af of “Ayurveda wel bij hen past”. In feite is dit geen relevante vraag omdat de kracht van Ayurveda juist ligt in de individueel gerichte adviezen en behandelingen. Als u in de winter door het ijs zakt, dan zou het Ayurvedisch advies zijn: zo snel mogelijk een warme douche en droge kleren….. Als u dit advies in de wind slaat loopt u kans op een longontsteking. Dat weet u in dit geval zelf ook wel, maar dit principe geldt in feite net zo goed voor vrijwel elke aandoening, er zijn altijd kwaliteiten betrokken die niet bij ons passen. Alles heeft een oorzaak, hoewel in de reguliere zienswijze dat wat men niet begrijpt, maar al te vaak aan het toeval wordt geweten. Door de samenhang in de natuur te begrijpen wordt dit een logisch principe.
Ayurveda biedt inzichten in oorzaken van aandoeningen, zodat die kunnen worden voorkomen of behandeld. Dit staat haaks op de moderne medische wetenschap, waarvoor het symptoom gelijk is aan de ziekte. Het gevolg is dat voor vele ziekten dan ook geen duidelijke oorzaak kan worden aangewezen en dus alleen de symptomen kunnen worden behandeld, terwijl de oorzaak aanwezig blijft. Volgens het Ayurvedische classificatiesysteem wordt alles, dus voedsel, medicijnen, leefomstandigheden, denken en emoties etc. ingedeeld en verklaard door Vata, Pitta of Kapha. Alles wat wij doen, denken en eten versterkt (of verzwakt) de geassocieerde eigenschappen in ons lichaam en onze geest. Als hierdoor bepaalde kwaliteiten verhoudingsgewijs te veel gaan afwijken van onze basisconstitutie, dan ontstaat ziekte.
Het leven bestaat uit een opeenhoping van gewoonten en patronen, waarvan we ons lang niet altijd bewust zijn. Vanuit de Ayurveda wordt dan ook gesteld dat ziekte gelijk staat aan een relatief gebrek aan bewustzijn. Allerlei verkeerde eet, denk en handelingspatronen liggen volgens de Ayurveda aan de basis van onze aandoeningen. Op de lange termijn raakt de natuurlijke veerkracht (ofwel: het zelf herstellend vermogen) ondermijnd en ontstaat een ziekte. Op het moment dat de ziekte zich in allehevigheid manifesteert moet er volgens de Westerse geneeswijze direct iets aan worden gedaan door middel van onderdrukkende medicijnen of een operatie. Als de acute symptomen dan het hoofd zijn geboden, wordt de ziekte chronisch omdat hij kunstmatig onderdrukt werd. Volgens de Ayurveda gaat het er in allereerste instantie om de verkeerde gewoonten te transformeren en zodoende de aandoening niet langer te voeden. De patiënt wordt geleerd zelf verantwoordelijkheid te nemen en het zelf genezend vermogen van het lichaam z’n werk te laten doen, zodat chronische condities veranderd kunnen worden.
